KÖPRÜBAŞI-BORLU’DA MERMER OCAKLARI DONDU
Salihli'den çıkıp kuzey-doğuya doğru, Demirköprü Barajı, Köprübaşı, Borlu'ya doğru seyahaat ediyoruz. Bu yöremizi köyleriyle, yollarıyla, baraj gölüyle, SPA termalıyla, Hermos kanyonuyla, bitki örtüsüyle, dağlarıyla, taşlarıyla tanıtmaya çalışalım. Manisa'nın Köprübaşı İlçesi Salihli'ye 50 km mesafede. Dombaylı beldesinden sonra Gediz ova bitiyor. Dağlık, makilik araziler başlıyor. Manisa’nın Demirci İlçesi yolu üzerinde olduğu için trafik nisbeten canlı yani arabalar az ya da çok bu istikamette gidip geliyor.
Yol Hikayeleri: Mustafa TOGA/ 10 Ocak 2015 / Haber: 565
Salihli’den ocak ayının ilk haftası, perşembe günü sabah saat 10:30 de hareket ediyoruz. Önce Taytan beldesine geliyoruz. Buranın nüfus 5 binin üzerinde, geçimi bağcılıktan. Yol kenarında ki TAT salça fabrikasına varmadan karşıma bir tabela çıkıyor Köprübaşı 40 km, Demirci 90 km. Çevre sağlı sollu üzüm bağları ve tavuk- inek çiftlikleriyle dolu. Donbaylı'ya yaklaşıyorum meyve bahçeleri başlıyor. Erik, kiraz, şeftali ağaçları sarıyor yolun etrafını. Yol tek geliş gidiş ama bakımlı. Adala Kasabasının kavşağını geçince ormanlık alan başlıyor. Buralara Salihli halkının yazın piknik alanı diyebiliriz. Bu arada Salihli'nin bu bölgesindeki iki önemli Kültür Festivaline de biraz değinelim. Adala Şeftali Şenliği Temmuz ayının ilk haftasında yapılıyor, Taytan Üzüm ve Kültür Festivali ise Ağustos ayının son haftasında gerçekleştiriliyor. Ayrıca festivallerde Şeftali ve Üzüm yarışmaları düzenleniyor, teşfik amaçlı üreticilere çeşitli ödüller dağıtılıyor.
ADALA HERMOS KANYONU VE KIZ KÖPRÜSÜ
Yola devam ediyoruz, sola doğru kıvrılınca ağaçların arasından Demirköprü Barajı'na ulaşıyorsunuz. Yörenin can damarı olan Demirköprü barajından, Hermos kanyonundan, kız köpüsünden de bahsedelim. Vikipedi'den alınan bilgilere göre Gediz Nehri üzerinde, sulama, taşkın kontrolü ve enerji üretimi amacıyla 1954 - 1960 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır. Toprak gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 4.300.000 m³, akarsu yatağından yüksekliği 74,00 m'dir. HES (Hidroelektrik Santral) yılda 193 GWH elektrik enerjisi üretimi sağlamakta, baraj 99.220 hektarlık bir alana sulama hizmeti vermektedir. Barajın altında Hermos kanyonu, Kız köprüsü, Su Uçtu Şelalesi var. Yöre halkı burada piknik yapıyor. Barajın üzerinden geçtiğimiz set-köprü dar, üzerinde burada park yapılmaz yazıyor ama insanlar duruyorlar, en azından baraj gölünün fotoğrafını çekiyorlar. Daha ilkbahar yağmurları başlamadığından mı? Karlar erimediğinden mi su seviyesi % 40 civarından. Dua edelimde barajın suyu yeterli seviyesine ulaşsın. Gediz ovasındaki arazilerin sulanması için baraj suyuna ihtiyaç.
Barajın öbür tarafına geçince kıvrım kıvrım yollar başlıyor. Allah'tan yol tenhana da istediğimiz süratte gidebiliyoruz.
BARAJ BALIKLARI, DERYA KUZUSU BUNLAR
Çarıklar köyüne geliyoruz burada baraj gölünden çıkartılan sazan balıkları akvaryuma konmuş satılıyor. Derya kuzusu bunlar diyor satıcı teyze her biri 5-6 kilo gelir. İsteyen yol kenarındaki balıkçı lokantalarında bunlardan kızarttırıp yiye bilir. Hemen yolun kenarındaki kayalık arazilerde keçiler görüyoruz. Korkmadan taşlarını üzerinde sıçrayıp çevredeki otları yemeye çalışıyorlar. Baraj gölünün içerisine doğru irili ufaklı koylar uzanmış. Bu koyların arsında balık çiftlikleri var. Manzara güzel aynı Avusturya gibi. Biraz daha ilerleyince güveçleri ile meşhur Gökeyüp Kasabasına geliyoruz. Yolun kenarında Gökeyüp'ün taş evlerini görüyoruz. Tam bir nostalji, tarih kokuyorlar. Kasabanın kenarından geçip yılan gibi kıvrılan yollardan Köprübaşı'na doğru ilerliyoruz. Dağların etekleri yeni dikilmiş zeytin ağaçlarıyla dolu. Tepelerde teraslar yapılmış, oralara dikilmiş ağaçlar. 2007 yılında Yağlık Trilye Zeytinleri için çıkan teşvik yasasından yararlanmışlar. Zeytin fidanlarını devlet ücretsiz ziraatçılara dağıtmıştı o zaman onlarda bu kampanyadan yaralanmışlar. Çok da iyi olmuş bu bölgenin dağlık arazileri değerlenmiş olmuş böylece. Zeytin deyip geçmeyin zeytinyağından, sofralık zeytininden faydalanılır. Kesilmiş dalları ocakta, çekirdeğinin posası ise kalorifer kazanlarında yakılır, yaprakları da şeker hastaları için şifalıdır.
KÖPRÜBAŞI-BORLU ARASI 3 KİLOMETRE
Köprübaşı tabelasına yaklaşıyoruz. Nüfus 14.100 tabi bu İlçenin merkez nüfusunu yansıtmıyor köyleriyle birlikte toplan nüfus. Köprübaşı merkez 6.000, Borlu ise 4.200. Borlu halkı yeni Büyükşehir yasasından memnunlar. Neden derseniz? Eskiden Borlu Demirci'ye bağlı imiş. Manisa Büyükşehir olduktan sonra Köprübaşı'na bağlanmışlar. Borlu Demirci arası 50 km. Köprübaşı Borlu ise 3 km.
BORLU’DA HAVA -3 DERECE SOĞUK
Borlu küçük sanayi sitesinde Oto Parçaları satan Salihli AKP İlçe Kadın Kolları Başkanı aynı zamanda AKP İl Meclis Üyesi Fatma Ünlü’nün eşi ve AK Parti Borlu belde başkanı olan Ufuk Ünlü'ye uğruyoruz. Ufuk beyle 15 yıllık hukukumuz var. Borlu’ya uğrayıpta bir bardak sıcak çayının içmeden gitmek olur mu? Sanayi sitesi topu topu 14 dükkandan ibaret. Şairin dediği gibi "Geleydin bir çay içimi; Sen ÇAY dökerdin, ben de İÇİMİ" Çayımızı içip çıkıyoruz. Borlu'nun gezilip görülecek yerlerini gezmeye devam. Önce Saraycık kaplıcalarını gidiyoruz. Tesisler anayol üzerinde. Yerin altından 90 derece sıcaklıkta termal su fışkırıyor hemde her yerden. Belediye kendi imkanlarıyla konaklama konutları ve hamam yapmış. Bir işletmeci eli değmesi gerekiyor buradan müteşebbislere duyurulur. Pamukkale'nin travertenlerinden buralara da yapılabilinir. Bu termal sudan dolayı işletmeciler Borlu'ya yatırım yapmaya başlamışlar. 16.000 m2 kapalı gül serası kurmuş Mersin Tarsus'tan gelen bir şirket. Buda bölgede en az 60 kişilik iş istihdamı demek. “Akdeniz'den buraya geldiniz seracılık yapmaya ama neden? Seracılık denince Antalya, Kumluca, Serik, Silifke gelir” diye sorunca. İşletme sahibi; "Orada bu büyüklükte ki bir sera için 4 milyon Tl civarında ıstıma masrafı oluyor. İşletmemizin bir kolunu da buraya kurduk, burada Jeotermalden yararlanıp maliyetten tasarruf etmeyi planlıyoruz" diye cevap veriyor.
MERMER OCAKLARINDA 2 METRELİK BUZ SARKITLARI
Oradan Demirci Çayı'nın kenarında kurulmuş olan Mermer fabrikalarını geziyoruz. Bölgede 3 tane mermer çıkaran işetme var. Toprağı deşiyorsun bir metre sonra mermer kayalarıyla karşılaşıyorsun. İşletmeler burda mermerleri kesip işliyorlar. Sonra iç ve dış pazarda satıyorlar. Denizli'den gelip burada ÇKS Mermer Fabrikasını kuran işletmeci Şahin Kurul; "Borlu'nun çok kaliteli mermeri var. Rezerve çok! Kısa zamanda yeni işletmelerin bu bölgeye yatırım yapacaklarını umut ediyorum" diyor. Şu an çalışmalarımıza süresiz ara verdik çünkü kış mevsimi olduğu için gece hava sıcaklıkları -10 dereceye kadar düştü. Mermer kesme makinelerimiz dondu. 2 metrelik buz sarkıtları oluştu. Havaların düzelmesini bekliyoruz diye kara kıştan der yanıyor genç işletmeci.
Çevre yolundan sapıp Borlu'nun şehir merkezine iniyoruz. Uzun bir çarşısı var, cıvıl cıvıl! Burada açılmış olan Celal Bayar Üniversitesine bağlı Meslek Yüksek Okulunun öğrencileri dersten çıkmışlar caddede dolaşıyorlar. Borlu Çok Programlı Anadolu Lisesi öğrencileri de öyle.
YÖREYE HAS TAHRANA, EŞKİ MAYALI EKMEK
Borlu'ya has tahranasından, nefis ev ekmeğinden satın alıyoruz. Saat 16:30 u gösteriyor dönüş yolculuğa başlıyor. Neden erkenden derseniz Ocak ayındayız gündüzler kısa, saat 17:30 da akşam oluyor, karanlık basıyor. Salihli'ye yaklaşıyoruz 2.159 metre yüksekliğindeki Bozdağlar olanca heybetiyle karşımıza dikiliyor.
Salihli diyorum her yönüyle dört başı mamur bir yerleşim yeri sanki yalancı cennet. Ankara-İzmir karayolu üzerinde olması ise ayrı bir avantaj. Herhalde Türkiye'deki 70 Vilayetin şehirler arası otobüsüleri burdan gelip geçiyor. İzmir Bornova'ya Salihli’ye 82 km uzaklıkta. Lidya devletin başkenti tarihi Sardes kenti harabeleri ve Bintepeler kral mezarları burada. Canın denize mi girmek istiyor 1,5 saat sonra Kuşadası-Çeşme-Foça,Ayvalık gibi Ege sahillerindesin yok kayak mı yapmak istiyor 30 km sonra Bozadağ Kayak Merkezindesin. Yazın yaylaya mı çıkmak istiyorsun Allahdiyen burnuyun ucunda. Taze balık mı yemek istiyorsun Marmara Gölü, Demirköprü Barjı ne güne duruyor. Yerel yetkililer; Salihli bu çevrede 800.000 kişiye hizmet veriyor diyorlar. Çünkü hastaneler, okullar, alışveriş merkezleri burada.
Kış kışlığını gösteriyor, ellerim donuyor. Hani dönüşü muhteşem oldu derler ya benim pek öyle olmuyor. Akşam karanlık basmadan eve ulaşıyorum ama bitkin, yorgun argın.
