Yaklaşık 50 haneli bu Hollanda köyünün adı neden Türkiye? Sorusuna Türkolog Osman Sarıkaya Hollandalı tarihçilerden örnekler vererek cevaplıyor; Bu konuda çeşitli rivayetler var. Bu rivayetlerden birine göre 1600’lü yıllarda Willen van Orange’nın oğlu Prens Maurits, Osmanlı Sultanına bir elçi gönderir ve Cezayir’de, Tunus’ta esir bulunan Hollandalıların kurtarılmasını rica eder. Padişahta donanmasını gönderip bu esirleri kurtarır. Böylece Hollanda ve Osmanlı arasında dostluk başlar. Daha sonra Prens Maurits, İspanya’ya karşı Osmanlı’dan yardım ister. Gelen cevapta asker gönderme yerine Osmanlı flamasının kullanılması önerilir. Zeeland limanında, gemilerdeki flamaları gören İspanyollar, Osmanlı’dan çekinerek geri döner. Daha sonra Hollanda askerleride buraya “Turkeye” adını verirler. Bölgedeki Osmanlı izleri bununla da sınırlı kalmaz. Hollanda topraklarına gelen Osmanlı leventleride buralarda çeşme, tulumba, kurna gibi tarihi eserler yapıp bırakırlar.

Bayan Sturm, haydi sizi Sint Anna Ter Muiden kasabasındaki Osmanlı çeşmesine götüreyim diyor. Çaylarımızı bitirip yola koyuluyoruz.

Türkiye adlı köye 17 km uzaklıktaki Sint Anna Ter Muiden adlı kasabanın da Osmanlı ile ilgili bir öyküsü var. Burada da hiç Türk yok. Ancak adı Türklerin kasabası olarak anılıyor. Kasabanın meydanında, tepesinde sarık figürü, ortasında Osmanlı hilali bulunan tulumbalı bir çeşmeyle karşılaşıyoruz. Sluis belediyesine ait bu turistik bölgeye başta Almanlar, Fransızlar ve Belçikalılar olmak üzere yılda dört milyon kişi ziyaret ediyor diyor Bayan Sturm. Daha sonra kasabanın Osmalı ile olan tarihi bağlarını anlatıyor. Yine 1600’lü yıllarda bölge halkı, zor durumdaki bir Osmanlı ticaret gemisine yardım etmiş. Gemidekiler padişaha durumu anlatınca, padişahta köy halkından bir heyeti İstanbul’a davet etmiş. Davete icabet eden Hollandalılara padişah, gümüş bir hilal hediye etmiş. Kasaba sakinleride bu hilali, kasabanın armasına dâhil etmişler. O gün bu gündür Sint Anna Ter Muiden’in armasında hilal vardır ve sakinleride Hollanda’nın Türkleri olarak biliniyor.

Seccadeler, tespihler, fesler, postlar, Karatepe kilimleri, Kütahya çinileri, baklava kutuları... Gönüllü Türkiye elçisinin evindeki her şey Türkiye’yi çağrıştırıyor. Özellikle Avrupa’da yaşayan gurbetçiler tarafından sık sık ziyaret edilin bu evden güzel dugularla ayrılıyoruz.

Röportaj/Makale: Mustafa Toga
Fotoğraf : Bülent Türker

ER ZIJN TWEE TURKIJE’S IN DE WERELD, ZIE HIER HET TURKIJE IN NEDERLAND

                                                                                        Verslag: Mustafa Toga

                                                                                        Vertaling: Turkoloog drs. Osman Sarikaya

Er is een dorp in de provincie Zeeland, genaamd “Turkeye” waar helemaal geen Turken wonen. “De Turken zijn welkom in Turkeye in Nederland” zegt Turkije liefhebber Monique Sturm, die de bezoekers ontvangt in haar huis, waar een Turkse vlag wappert en aan de deur “Turks Gezantschap”staat vermeld.

    TURKEYE: Om 11.05 vertrekken wij met de auto vanuit Rotterdam. We zijn met zijn drieën Necati Genc, van de eerste generatie, die 1956 als eerste Turk naar Nederland kwam en jaren als beedigd tolk heeft gewerkt; Bulent Turker, ex bankdirekteur en ik zelf. Rond datzelfde uur vertrok turkoloog drs. Osman Sarikaya uit Utrecht. Rond 13.20 uur zien wij vlak bij de Belgische grens op de weg Oostbrug richting Waterlandkerkje een bord met de naam “TURKEYE”. Het wekt opwinding op, wanneer je zo’n bord ziet duizenden kilometers van Turkije vandaan. We zijn in een klein Nederlands dorpje beland. Er wonen helemaal geen Turken hier, maar aan de rand  van het dorp wappert een Turkse vlag. Vlak naast de vlag staat een naambord met erop “Turks Gezantschap, Nummer 16” .

Zelfs buiten de veroverde gebieden had het Ottomaanse Imperium bepaalde sporen achtergelaten. Eén daarvan is in Nederland.

Wij gaan richting een huis waar op de deurpost "Het Turks Gezantschap" staat vermeld. Bij de deur worden we ontvangen door mevrouw Monique Sturm. Wilt u  weten wie mevrouw Monique Sturm is? Zij is een "Vrijwillige Gezant van Turkije". Haar echtgenoot Cor is een gepensioneerde piloot. Monique en Cor zijn vier keer met vakantie in Turkije geweest en hebben Istanbul, Alanya, Manavgat en Side bezocht. Zij hebben hun woning tot museum omgetoverd en ingericht om de bezoekers bekend te maken met de Turkse cultuur. De bezoekers zien voor de deur een bord met de tekst "Wat een voorrecht om een Turk te zijn".

Daarop geven wij hen een bord als cadeau met de tekst daarop "Vrede in het land, vrede in de wereld" dat door Stichting van Veriendschap Nederland-Turkije ter ere van de viering van 400˗jarig bestaan van de Turks˗Nederlandse Vriendschap (1612-2012).

Aan de muur prijken tekeningen en kaarten van Turkije en posters van de Ottomaanse Sultan. Mevrouw Sturm kent alle sultans op de schilderijen. In de ronde metalen schaal midden in de kamer worden Turkse thee, Turkse koffie, Turks bestek en Turkse theeglazen met fijne vormen tentoongesteld. Monique biedt ons tomatensoep aan in de Turkse soepkommen. Daarna krijgen wij Turks fruit en baklava geserveerd bij de thee. Het is heerlijke, echte Antep baklava. “Dat heb ik niet zelf gemaakt hoor, maar bij de Turkse patisserie gekocht”, zegt ze.

De posters en muziekcassettes van Baris Manco vallen op in huis. "De eerste Turk die in 1988 naar dit dorp kwam, is Baris Manco geweest" zegt Monique. Daarop begon Monique haar herinneringen over Baris Manco te vertellen. "Baris Manco kwam op een dag hier en maakte film opnames. Wij wisten niet wie hij was. Later ben ik er achter gekomen dat hij in Turkije erg beroemd was. En wie zijn hier dan daarna niet geweest?

Vele mensen waaronder de Turkse ambassadeur en Nuray Yilmaz van het televisieprogramma "Laten we rondtrekken en zien". Vele van de

bezoekers hebben hun gevoelens in het gedenkschrift opgeschreven. Op dit moment is het aantal van de bezoekers inclusief jullie 387 geworden", zegt ze trots.

Op de vraag "Waarom heet dit Nederlandse dorpje met 50 woningen Turkeye?" antwoordt turkoloog drs. Osman Sarikaya met een aantal voorbeelden van Nederlandse historici als volgt: Hierover doen verschillende verhalen de ronde. Volgens een van deze verhalen stuurt Prins Maurits van Oranje, de zoon van Willem van Oranje, een gezant rond het jaar 1600 naar de Ottomaanse Sultan met het verzoek om de Nederlanders die in Algerije en Tunesië als krijgsgevangenen vastzaten, te bevrijden. Daarop stuurt de Turkse Sultan zijn vloot en bevrijdt de Nederlandse krijgsgevangenen. Hiermee begint de vriendschap tussen de Nederlanders en de Ottomanen. Later vraagt Prins Maurits van Oranje hulp bij de Ottomaanse Sultan om tegen het Spaanse leger op te treden. In plaats van een leger te sturen, hebben de Ottomanen de Nederlanders aanbevolen om de Ottomaanse vlaggen bij de Nederlandse schepen op te hijsen. Toen de Spanjaarden de Ottomaanse vlaggen bij de Zeehaven van Zeeland zagen, trokken ze zich terug, daar ze bang vo de Ottomanen waren. Daarop dopen de Nederlandse soldaten dit kustdorpje tot "Turkeye".

De Ottomaanse sporen in deze regio zijn niet alleen deze. De Ottomaanse zeelieden die naar het Nederlands grondgebied  zijn gekomen, hebben hier historische monumenten zoals een fontein, waterpomp, kraan en dergelijke gebouwd en achtergelaten.

Kom op, laten we naar de gemeente Sint Anna Ter Muiden gaan, zegt Monique. Na onze thee te hebben gedronken, begeven we ons op weg.

    De gemeente Sint Anna Ter Muiden, op een afstand van 17 km van het dorp Turkeye, heeft ook een verhaal over Ottomanen. Wederom wonen hier ook geen Turken. Maar de gemeente wordt beschouwd als de gemeente van de Turken. Op het plein van de gemeente komen wij een fontein met pomp tegen, voorzien van een Ottomaanse halve maan in het midden en een tulbandreliëf er bovenop. De vier miljoen bezoekers per jaar van dit toeristische plekje van de gemeente Sluis zijn voornamelijk Duitsers, Fransen en Belgen, weet Monique. Daarop vertelt ze over de historische kontakten van deze gemeente met de Ottomanen. Rond 1600 heeft de plaatselijke bevolking hulp geboden aan een Ottomaanse handelsschip, die in moeilijkheden verkeerde. Toen de bemanning het gebeurde aan de Sultan vertelden, had de Sultan een delegatie van het dorp naar Istanbul uitgenodigd. De Sultan had een zilveren halve maan aan de delegatie geschonken. De inwoners van de gemeente hebben deze halve maan aan het wapen van de gemeente toegevoegd. Sindsdien heeft het wapen van Sint Anna Ter Muiden een halve maan en de inwoners zijn bekend als de Turken van Nederland.

...................................................……………………………

Platform Dergisi  :  Hollanda Genelinde Dağıtım Yapılan, Aylık Türkçe Dergi